TÜRK KADIN BAŞLIKLARI EŞSİZ BİRER SANAT ESERİDİR

Fotoğrafta gördüğünüz gibi, Türk kadın başlıkları Anadolu'nun kültürel zenginliğini ve köklü tarihini yansıtan, her yörede farklı anlamlar ve estetikler taşıyan çok önemli giyim unsurlarıdır.

​Bu başlıklar, sadece bir aksesuar olmanın ötesinde, kadının medeni durumunu (genç kız, gelin, evli kadın, yaşlı kadın), sosyal ve ekonomik konumunu, hatta bazen ait olduğu aşiret, aile ya da bölgenin özelliklerini gösteren bir "dil" olarak işlev görmüştür.

​Türk Kadın Başlıklarının Genel Özellikleri ve Çeşitliliği
​Türk kadın başlıkları, Orta Asya'dan günümüze uzanan gelenekleri ve Anadolu'daki yerel kültürü birleştirir. Temel olarak şu unsurlarla karakterize edilirler:
​1. Temel Yapı ve Formlar
​Başlıkların alt yapısında genellikle fes, takke (kepeş, takya) gibi sert ve sabit bir kısım bulunur. Bu temel yapının üzerine tülbentler, yemeniler, çatkılar, pullu-oyalı örtüler sarılarak veya bağlanarak nihai form oluşturulur.
​Fes: Özellikle Osmanlı ve Cumhuriyetin ilk dönemlerinde yaygınlaşan, üzerine süslemeler ve örtüler eklenen silindir şeklindeki başlık.
​Tülbent/Yemeni/Çeki: Başı ve bazen omuzları örten, kenarları oya (dantel, iğne oyası, boncuk oyası) ile süslü kumaşlardır. Rengi ve bağlama şekli anlam taşıyabilir (Örneğin, kırmızı evliliği, yeşil tarikatı ve soyu, beyaz genç kızı simgeler).
​Keten Kulak: Evli kadınlara özgü olduğu belirtilen, arkada üçgen biçimli ucu bulunan bir tür pamuklu baş örtüsüdür.

​2. Süsleme ve Anlamı
​Başlıklar, bol ve gösterişli süslemeleriyle dikkat çeker. Bu süslemeler de taşıyıcıları hakkında bilgi verir:
​Altın ve Gümüş Paralar (Koşarlı): Ekonomik durumu gösterir. Alın, şakak veya yanlardan sarkan paralı süslemeler (zülüf) yaygındır (Afyon, Isparta).
​Mücevherat/Sorguç: Yüksek sınıfa mensup kadınlar sorguç ve mücevherlerle süslerken, sıradan kadınlar boncuk, kuş tüyü ve renkli bezler kullanmıştır.
​Kuş Tüyü: Özellikle ördek veya tavus kuşu tüyü, Mersin-Silifke yöresindeki "Mor Feş" gibi bazı başlıklarda evliliği simgeleyebilir.
​Pul İşlemeler (Inşıranlı, Muskalı): Kırmızı (albez) kumaş üzerine yapılan pul işlemeler de yöresel farklılıklar gösterir.

​3. Yöresel Farklılıklar
​Anadolu'nun hemen her yöresinde başlıkların kendine özgü bir adı ve biçimi vardır:
Yöre Başlık Özelliği Öne Çıkan Detaylar
Isparta Gelin Başlığı Fes üstündeki tepelikten sarkan gümüş paralar, fese sarılmış yöresel kumaş.
Afyon (Dinar) Genç Kız Başlığı Fesin kenarına sarılı oyalı örtü, alın ve çene altında bir sıra altın para.
Mersin (Silifke) Mor Feş Tepesinde evliliği temsil eden ördek veya tavus kuşu tüyü.
Ankara Gelin Başlığı Ön kısmında bir sıra altın para, iki kenarından gümüş paralarla süslü zülüfler.
Bu başlıklar, düğünlerde ve özel törenlerde en gösterişli halleriyle takılır ve kadınların yaşam döngüsündeki her aşamayı görsel olarak ifade eden eşsiz birer sanat eseri niteliğindedir.