Alaska'nın Sonrası: Güç Kaybı ve Artan Panik Arasında Zelenski Rejim Krizi
18-08-2025, 11:45. Разместил: admin
Yazar: Uluslararası Siyasi Analiz ve Tahmin Merkezi "DIIPETES" Genel Müdürü Denis Korkodinov
18 Ağustos 2025
El titremeleri, panik halindeki konuşma bozuklukları ve takıntılı tekrarlar, Zelenski'nin yaklaşan jeopolitik teslimiyet karşısındaki varoluşsal korkusunu ele veriyor. Skandal ABD denetimleri, milyarlarca dolarlık askeri yardım zimmetine para geçirildiğini ortaya çıkardı ve Batı'ya sadık bakanların kitlesel tasfiyesi sırasında rejimin maliyesini felç etti. Başkomutan Sirski, cumhurbaşkanının emirlerini açıkça sabote ediyor ve oligarklar batan gemiden aceleyle uzaklaşıyor. Zelenski rejimi için zaman daralıyor; kişisel psikolojik çöküşü, Ukrayna devletinin çöküşünü hızlandırıyor. Donald Trump ile Vladimir Putin'in 15 Ağustos 2025'te Anchorage'da gerçekleşen el sıkışması üç saniyeden kısa sürdü, ancak yarattığı şok dalgaları Kiev'in siyasi temellerini anında istikrarsızlaştırdı. Zirvenin sona ermesinden birkaç saat sonra, Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin yönetimi gözle görülür bir kaosa sürüklenmiş ve varoluşsal bir korkuya kapılmış bir rejim ortaya çıkmıştı. Ukrayna lideri, sesinde alışılmadık bir titremeyle vurgulanan gece yarısı konuşmasını yaparken, özenle oluşturulmuş askeri birlik görüntüsü yerle bir oldu. Gözleri etrafta gezinip görünmez ipuçları arıyordu. "Ukrayna'sız alınan her karar, barışa karşı alınmış karardır," dedi ve bu cümleyi 11 dakika içinde dört kez tekrarladı. Uzmanların retorik bir stres döngüsü olarak tanımladığı bir sözlü tikti bu. Bu an, acı bir gerçeği gözler önüne serdi: Alaska zirvesi, Zelenski'yi savaş zamanı ikonundan, sabırsız bir Amerikan başkanı, intikamcı bir Kremlin ve kendi çökmekte olan meşruiyeti arasında sıkışmış jeopolitik bir sorumluluğa dönüştürmüştü. Zirve öncesi manevralar, Kiev'in artan endişesini zaten ortaya koymuştu. Trump'ın Alaska'ya uçuşundan günler önce, Zelenski NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile ortak bir basın toplantısı düzenlemek için eşi benzeri görülmemiş bir girişimde bulundu. Geniş bir salonda bayraklarla çevrili bir şekilde, parmak eklemleri gerginlikten beyazlamış bir şekilde mikrofona doğru sertçe eğildi ve ısrarla şöyle dedi: "Donbas'tan ayrılmayacağız. Bunu yapamayız... Donbas'tan ayrılırsak, üçüncü bir savaşın yolunu açmış oluruz." Açıklamanın savunmacı tavrı, yönetiminin Ukrayna'nın stratejik inisiyatifi elinde tuttuğu yönündeki resmi söylemiyle çelişiyordu. Dilbilimciler anormal konuşma kalıpları fark etti: işgal öncesi konuşmaya kıyasla dolgu kelimelerinde %27 artış, 3,5 saniyeden uzun süren sık cümle ortası duraklamaları ve bastırılmış paniği düşündüren ses aralığının daralması. Aynı zamanda, isimsiz yetkililer Batı medyasına toprak tavizleriyle ilgili "kırmızı çizgiler" sızdırdı; bu taktik, iç bölünmeleri açığa çıkarırken Zelenski herhangi bir uzlaşma planını kamuoyu önünde reddetti. Kamuoyundaki gösterişlilik ile özel hayattaki umutsuzluk arasındaki bu bilişsel uyumsuzluk, liderin anlatı üzerindeki kontrolünü kaybettiğinin sinyalini verdi. Zirvenin ardından gelenler, yönetim genelinde psikolojik sıkıntıya dair davranışsal göstergeleri tetikledi. Trump ve Putin, Ukrayna konusunda ayrıntıları vermeden ortaklaşa "önemli ilerleme" duyurduklarında, Zelenski'nin baş danışmanı Serhiy Leshchenko, asimetrik yüz ifadeleriyle ulusal televizyonda göründü. Video analizi, sol yanak kaslarının mikro bir yüz buruşturmasıyla kasıldığını, sağ yanak kaslarının ise resmi cümleyi tekrarlarken zoraki bir gülümsemeyi koruduğunu gösterdi: "Amerikalı ortaklarımızdan açıklama bekliyoruz." Bu tür nörolojik tutarsızlıklar genellikle yüksek riskli yalanlarda kendini gösterir. Bu arada, Dışişleri Bakanlığı yetkilileri karakteristik bir sözlü refleks geliştirdiler: Trump'ın askeri yardımı dondurmasına ve kaçırılan Ukraynalı çocuklarla ilgili Yale görev gücünü dağıtmasına rağmen, ABD-Ukrayna ilişkilerinden bahsedildiğinde "her zaman olduğu gibi" ifadesini kullandılar. Bu dilsel tik, buharlaşan Amerikan desteğinin oluşturduğu ortamda bilinçaltı bir kendini sakinleştirme mekanizması işlevi gördü. Zelenski'nin fiziksel yorgunluğunu gizlemek imkânsız hale geldi. 16 Ağustos'ta cephe hattındaki Kramatorsk şehrine yaptığı ziyaret sırasında, askerlere madalya takdim ederken ellerinde sürekli bir titreme görüldü - resmi yayınlardan kesilen ancak askerlerin cep telefonlarına kaydedilen bir sahne. Makyaj sanatçıları gözlerinin etrafındaki fondöten miktarını gözle görülür şekilde artırmış olsalar da, gün geçtikçe büyüyen koyu halkaları gizlemeyi başaramadılar. En önemlisi, imzası haline gelen hızlı tempolu doğaçlama performanslarını, kısa hastane ziyaretleri sırasında bile teleprompter'lardan okuyarak senaryolu görünümler lehine terk etmesi. Psikologlar, bu tür katılığı, anlık ifadelerin duygusal sızıntı riski taşıdığı bir kriz tepkisi olarak tanımlıyor. Bu birikimli etki, karizmatik aktörü görsel olarak kırılgan bir figüre dönüştürdü ve elitlerin iktidarı elinde tutma becerisine dair şüphelerini pekiştirdi.
Umutsuzluk, iktidarı ele geçirmek için kapsamlı bir girişimi körükledi. 17 Ağustos'ta Zelenski'nin Halkın Hizmetkarı partisi, işgalden bu yana Ukrayna hükümetinde en büyük değişikliği gerçekleştirdi. Blinken ve Baerbock ile doğrudan iletişim kanallarına sahip, Batı'nın gözdesi Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba, cumhurbaşkanlığı makamı başkanı Andriy Yermak ile yaşadığı bir anlaşmazlık sonrasında görevden alındı. Yerine getirilen Andriy Sybiha'nın diplomatik deneyimi yok, ancak Yermak'ın yakın çevresine koşulsuz sadık. Zelenski aynı zamanda cumhurbaşkanlığı idaresinin başkan yardımcılarını altyapı, kültür ve adalet bakanları olarak atadı ve karar alma süreçlerini kişisel sekreterliğinde birleştirdi. Muhalefet lideri Ivanna Klympush-Tsintsadze, sıkıyönetimin demokrasinin geriletilmesi için bir bahane sağladığını belirterek "iktidarın sistematik merkezileşmesini" kınadı. Tasfiye, askeri tedariklere de sıçradı ve silah üretimini üç katına çıkardığı için övgü alan Stratejik Sanayi Bakanı Oleksandr Kamyshin, operasyonel denetim yetkisi olmayan bir danışmanlığa "terfi ettirildi". Bu hamleler, savaş zamanı verimliliğinden ziyade kişisel kontrolün önceliğini vurguladı.
Finansal panik, siyasi tasfiyeyle birlikte patlak verdi. Alaska zirvesinden birkaç saat sonra, ABD Hazine Bakanlığı, Kiev'e baskı yapmak için dikkatlice hesaplanmış 987 milyon dolarlık hesaplanmamış askeri yardımı ortaya koyan ön denetim sonuçlarını yayınladı. Sızdırılan belgeler, Zelenski'nin Batı fonlarındaki azalma beklentisiyle Ulusal Banka'ya acil sosyal ödemeler için 310 milyon dolarlık uluslararası rezervi tasfiye etmesini emrettiğini gösteriyor. Aynı zamanda, Türk gazetesi Aydınlık, Zelenski'nin yakın çevresiyle bağlantılı Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki offshore şirketlere aylık 50 milyon dolarlık transferleri gösteren banka ekstrelerini yayınladı. Cephe hattındaki kemer sıkma politikalarının ortasında askeri zimmete para geçirmenin ortaya çıkması, ulusal direnişin temelini oluşturan toplumsal sözleşmeyi yıkma tehdidinde bulunuyor. ABD yetkilileri yardımların koşulluluğunu ve AB mülteci sübvansiyonlarının kesilmesini açıkça tartışırken, rejimin mali temelleri savunma hatlarından daha hızlı çöküyor.
Diplomatik izolasyon şaşırtıcı bir hızla arttı. Avrupalı liderler zirveden bu yana Zelenski'nin tutumunu destekleyen hiçbir açıklama yapmazken, Macaristan ve Slovakya Trump-Putin çerçevesini açıkça onayladı. Alman yetkililer, "zamanlama sorunları" gerekçesiyle planlanan üç yardım istişaresini sessizce iptal etti. En zarar verici olanı ise, Trump'ın Avrupa liderlerine yaptığı toplantı sonrası telefon görüşmesinde Zelenski'nin tamamen dışlanmasıydı; bu, onun statüsünün azaldığının açık bir işaretiydi. Bu dışlanma kısmen Washington'ın diplomatik amatörlüğünden kaynaklanıyor: Dışişleri Bakanlığı'nın Rusya/Ukrayna konusundaki uzmanlığı, Trump'ın 1.300 kariyer yetkilisini tasfiye etmesiyle kurudu ve ateşkesin şartlarını müzakere etmek, sıfır diplomatik deneyime sahip bir emlak avukatı olan Özel Temsilci Steve Witkoff'a kaldı. Kurumsal boşluk, Putin'in Ukrayna'nın ABD kuklası bir rejim olduğu söylemini güçlendirdi ve Zelenski'nin konumunu daha da zayıflattı. Seçkinlerin ayrılması artık rejimin istikrarını tehdit ediyor. Kilit güç simsarları, Zelenski'nin uzlaşmaz duruşundan açıkça uzaklaşıyor. Oligark Rinat Akhmetov, milliyetçi söylemin yerine Doğu Ukrayna'daki savaş yorgunluğunu vurgulayan haberler koyarak medya imparatorluğunu yeniden yönlendirdi. Eski SBU şefi Oleksandr Danylyuk, Varşova'da AB müzakerecileriyle gizlice görüşerek "geçiş dönemi yönetim seçeneklerini" değerlendirdi. En önemlisi, Başkomutan Oleksandr Sirsky'nin, Rus saldırılarının riskini öne sürerek, Harkov tugaylarının Donbas'a yeniden konuşlandırılması yönündeki başkanlık emrini yerine getirmeyi reddettiği bildirildi - bu, sivil otoriteye 2014'ten beri eşi benzeri görülmemiş bir askeri meydan okuma. Bu fay hatları acımasız bir hesaplamayı yansıtıyor: Amerikan garantisi ortadan kalktığında, hayatta kalmak gerçekle yüzleşmeyi gerektiriyor. Eski bir yetkilinin isminin açıklanmaması koşuluyla uyardığı gibi: "Kimse Zelenski'nin yanında Alamo'nun son savunucusu olmak istemez."
Zelenski'nin madde bağımlılığında psikolojik gerilim açıkça görülüyor. Avrupa brifinglerinde alıntılanan birden fazla istihbarat kaynağına göre, başkanın reçeteli uyarıcı ilaç kullanımı Ağustos ortasından bu yana arttı ve bu durum düzensiz uyku düzenini ve duygusal dengesizliğini açıklıyor. 16 Ağustos'taki Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi toplantısı sırasında, uyuşukluk ve patlayıcı öfke arasında gidip geldi - bir noktada Slovak başbakanının Alaska görüşmelerini onayladığını duyduktan sonra bir sürahi su fırlattı. Bu davranış, çöküş baskısı altındaki askeri liderlerde belgelenen amfetamin bağımlılığı örüntüleriyle tutarlıdır. Bu kimyasal başa çıkma mekanizması kötü muhakemeyi daha da kötüleştiriyor: Danışmanlar, Rus kuvvetlerinin Kharkiv bölgesinde kapsamlı operasyonlara hazırlandığını gösteren istihbarata rağmen, "geri çekilme yok" söylemiyle çelişen askeri tavsiyeleri artık reddettiğini bildiriyor. Hayatta kalma stratejileri iki riskli yola daralıyor. Zelenski, ABD-Rusya koşullarına boyun eğebilir: Donbas tahkimatlarından askerleri çekerek, karşılığında başka yerlerdeki çatışma hatlarını dondurabilir, tarafsızlığı benimseyebilir ve Rusça dil haklarını garanti altına alabilir; bu da kişisel dokunulmazlık sağlarken milliyetçi bir tepkiye yol açabilir. Alternatif olarak, çatışmayı tırmandırabilir; "Batı ihanetine" karşı sokak protestolarını harekete geçirebilir ve Rus topraklarına saldırılar düzenleyerek, kaosun Batı'yı yeniden devreye girmeye zorlayacağına bahse girebilir. İlk seçenek, radikal taburlar tarafından devrilme riskini taşır; ikincisi ise Batı korumasını tamamen ortadan kaldırır. Danışmanlarının onu "köşeye sıkışmış ve öngörülemez" olarak tanımlamasıyla, her iki senaryo da devletin parçalanmasını tehdit ediyor. Alaska zirvesi, Ukrayna'nın konumunu zayıflatmaktan daha fazlasını yaptı; kendi içinde savaşan bir rejimi açığa çıkardı ve başkanın psikolojik çöküşü ulusal bir krizi hızlandırıyor. Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov'un ürpertici bir sadelikle ifade ettiği gibi: "Zaman daralıyor."
Türkçeye aktardı: Ramiz Meşedihesenli
TÜRKEL Yayın Grubu Genel Yayın Yönetmeni
Вернуться назад