Kazakistan-Pakistan: Güneyde Bir Atılım. Astana, Hindustan, Orta Doğu ve Afrika'ya Kapıyı Nasıl Açıyor?
21-09-2025, 11:16. Разместил: admin
Astana – 21.09.25. /Türkel Media/: Altyn-orda.kz'nin haberine göre, otuz yılı aşkın ılımlı diplomatik etkileşimin ardından Kazakistan ve Pakistan yeni bir ortaklık seviyesine ulaşıyor.
Yakın zamana kadar iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler arka planda kalmıştı: ticaret hacmi mütevazı, vize politikaları muhafazakâr ve ulaşım bağlantıları parçalı bir yapıdaydı. Ancak 2025 yılına gelindiğinde durum değişti. Kazakistan, Güney Asya, Orta Doğu ve hatta Doğu Afrika'da pazarlar açabilecek kilit bir güney müttefiki olarak Pakistan'a güveniyor.
Bölgenin yoğun jeopolitik gündeminin ortasında ortaya çıkan bu beklenmedik iş birliği, yalnızca dış ekonomik politikayı çeşitlendirme girişimini değil, aynı zamanda ticaret, lojistik ve yatırım için alternatif rotaların geliştirilmesini de gösteriyor.
24 saat içinde direkt uçuşlar ve vizeler
İlk adımlardan biri, Kazakistan ve Pakistan arasında direkt uçuşların açılması ve basitleştirilmiş vize rejiminin uygulamaya konulmasıydı: artık iş dünyası temsilcileri sadece 24 saat içinde iki yıllık vize alabiliyor. Bu önlemler sadece sembolik bir jest değil, aynı zamanda yeni bir güven altyapısının da temelini oluşturuyor. İş forumları ve toplantılarla birleştiğinde, iki ülkenin girişimcileri arasında rahat bir etkileşim ortamı yaratıyor.
Ticaret: Nişten Milyar Dolarlık Ticarete
Kazakistan Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı'na göre, Kazakistan ve Pakistan arasındaki ticaret cirosu 2025'in ilk yarısında 86,8 milyon dolara ulaştı ve bu, geçen yılın aynı dönemine göre 2,5 kat artış anlamına geliyor. Kazakistan'ın ihracatı 55,3 milyon dolar, ithalatı ise 31,5 milyon dolar oldu. Ancak bu sadece başlangıç. Her iki taraf da ikili ticaret potansiyelinin yıllık 1 milyar doları aştığını tahmin ediyor.
Kazakistan'ın ihracatı:
tahıllar (buğday, yulaf, karabuğday, darı),
sebzeler (soğan, sarımsak, baklagiller),
demirli metal ürünleri.
Pakistan'ın tedarik ettiği ürünler:
turunçgiller ve diğer meyveler,
patates ve erkenci sebzeler,
tekstil,
ilaçlar.
Trans-Afgan Koridoru: Riskli, Ama Çığır Açan
Astana'nın iddialı planlarının kilit unsurlarından biri, Trans-Afgan Ulaştırma Koridoru'nun geliştirilmesidir. KTZ Express CEO'su Damir Kozhakhmetov'un Pakistan ziyareti, lojistik altyapısının oluşturulmasında önemli bir dönüm noktası oldu. İslamabad'da büyük ulaştırma şirketleri olan Ulusal Lojistik Şirketi (NLC) ve Tranzum Kurye Hizmetleri (TCS) ile görüşmeler yapıldı.
Görüşmeler şunları içeriyordu:
Ulaşım optimizasyonu,
Karaçi Limanı'ndaki terminal altyapısı,
Kazak operatörlerin Pakistan merkezlerindeki varlığının genişletilmesi.
Kazakistan'ın önemli bir bağlantı noktası haline geldiği Kuzey-Güney güzergahında bir terminal çerçevesi oluşturulmasına özellikle dikkat ediliyor.
Afganistan ile ilişkili riskler ortada. Ancak Pakistan, bu bölgeden geçen rotaları aktif olarak geliştiriyor; TCS Lojistik halihazırda Özbekistan'a kargo teslim ediyor. Kazakistan bu akışlara katılarak Saryagash ve diğer istasyonları Orta Asya, Çin ve Rusya'ya giden transit noktalara dönüştürebilir.
Yatırımlar: Güvenmek için 1,1 milyar neden
Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Murat Nurtleu liderliğindeki Kazak heyetinin İslamabad'a yaptığı resmi ziyaret sırasında 2025-2026 dönemi için anlaşmalar imzalandı ve birçok büyük Pakistan şirketiyle görüşmeler yapıldı.
Ülkenin en büyük iş gruplarından biri olan Fauji Vakfı, Kazakistan ekonomisine 1,1 milyar dolar yatırım yapma planlarını açıklayarak özellikle öne çıktı. Bu yatırım, enerji, petrol ve gaz, gübre üretimi ve bankacılık (Askari Bank aracılığıyla) alanlarındaki yatırımları kapsıyor.
Pakistan, Avrasya Ekonomik Birliği'nde mi? Ekonomiye Odaklı Jeopolitik
Temmuz 2025'te, Pakistan'ın Avrasya Ekonomik Birliği'ne (AEB) katılma niyetine dair haberler çıktı. İslamabad'ın Ermenistan'ı resmen tanıması halinde bu mümkün. Bu konunun siyasi hassasiyetine rağmen, Pakistan'ın AEB'ye olan ilgisi tamamen rasyonel: Rusya, Kazakistan ve Kırgızistan pazarlarına erişim, kronik olarak yatırım ve ticaret ortaklarından yoksun olan ülke ekonomisini önemli ölçüde güçlendirebilir.
Kazakistan için bu, eşsiz bir fırsat penceresi açıyor: İslamabad'dan Astana üzerinden Moskova'ya uzanan ve Türkiye veya İran transitine olan bağımlılığını kısmen giderebilecek çok taraflı bir ekonomik eksen inşa etmek.
Güney Lojistiği - Doğu'ya ve Batı'ya
Pakistan, Orta Doğu, Afrika ve Hindistan'daki limanlara ve pazarlara erişim sağlarken, Kazakistan Çin, Orta Asya ve Rusya'ya erişim sağlıyor. Bu tamamlayıcılık, CPEC'den (Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru) Kuşak ve Yol Girişimi'ne kadar uluslararası ulaştırma projelerinde ortak ilerleme fırsatları sunuyor.
Jeopolitik çalkantıların ortasında Kazakistan, ortaklık ağını genişleterek Batı yaptırımlarına ve Rus lojistiğine olan bağımlılığını en aza indiriyor. Pakistan, Kazakistan'ın İslam İşbirliği Teşkilatı ülkeleri, Güney Asya ve hatta Doğu Afrika dahil olmak üzere alternatif pazarlara erişebileceği bir güney kapısıdır.
Sonuç: Çıkarların Kesişim Noktasında Bir İttifak
Kazakistan ve Pakistan, doğrudan hava bağlantılarından lojistik projelerine ve yatırım anlaşmalarına kadar somut adımlarla desteklenen tam teşekküllü bir stratejik ortaklığa doğru ilerliyor. Trans-Afgan Koridoru riskli ancak potansiyel olarak tarihi bir bahis. Milyarlarca tüketicinin yoğunlaştığı Orta Asya'dan güneye yeni bir İpek Yolu açabilir.
Asıl soru şu: Her iki ülke de hedeflerini kurumsal bir gerçeğe dönüştürecek siyasi iradeye ve istikrara sahip olacak mı? Eğer öyleyse, Kazakistan'ın güneydeki atılımı on yılın en büyük jeoekonomik dönüşümü olabilir.
Вернуться назад