Üzeyir Hacıbeyli – Azerbaycan kültürünün güneşi
18-09-2025, 20:18. Разместил: admin
Bakü – 18.09.25. Taclı Beyim /Türkel Media/: 18 Eylül, Azerbaycan kültür tarihinin özel günlerinden biridir. Bu gün, Azerbaycan müziğinin kurucusu, büyük besteci, bilim insanı, yazar ve aydın Üzeyir Hacıbeyli’nin doğum günüdür. Onun adı, halkımızın milli hafızasında yalnızca bir sanatkâr olarak değil, aynı zamanda bir dönemin kültürel sembolü olarak yaşayır. Üzeyir bey, yaratıcılığıyla Azerbaycan müziğinin yönünü belirlemiş, onu dünya kültürünün ayrılmaz bir parçasına çevirmiştir.
XX. yüzyılın başlarında Azerbaycan müziği büyük değişimlerin eşiğindeydi. Halk müziği köklü yapısıyla milletin ruhunu yansıtıyordu, ancak dünya sahnesine çıkmak için yeni bir biçime ihtiyaç vardı. Genç besteci Üzeyir Hacıbeyli bu görevi üstlendi. Onun 1908’de yazdığı “Leyli ve Mecnun” operası, yalnızca Azerbaycan’ın değil, bütün Doğu dünyasının ilk operası oldu. Böylece milli müzik, Avrupa klasik müzik formlarıyla birleşti ve yepyeni bir tür – Azerbaycan operası doğdu. Ardından “Arşın mal alan” ve “O olmasın, bu olsun” gibi operet ve müzikli komediler sahnelere taşındı. Bu eserlerde halkın gündelik yaşamı, gelenekleri ve toplumsal sorunları işlendi. Onlar sadece birer müzik eseri değil, aynı zamanda sosyal düşüncenin de ifadesiydi.
Üzeyir beyin yaratıcılığını sadece bestecilikle sınırlamak mümkün değildir. O, Azerbaycan müzik biliminin temellerini atan ilk araştırmacılardan oldu. Onun “Azerbaycan Halk Müziğinin Esasları” adlı eseri, mugamların yapısını ve milli müzik sistemini bilimsel açıdan inceleyen temel bir çalışmadır. Bu eser, Avrupa müzik eğitimi yöntemleri ile milli geleneklerin birleşme imkânını ortaya koymuştur.
Üzeyir Hacıbeyli aynı zamanda bir aydın, yazar ve toplum adamıydı. Gazete ve dergilerde yayımladığı yazılarında halkın eğitimi, kadınların öğrenim hakkı, toplumsal eşitlik ve milli gelişim gibi konuları gündeme getiriyordu. Onun için müzik sadece bir sanat değil, halkı birleştiren ve geleceğe taşıyan manevi bir güçtü.
Azerbaycan halkına kazandırdığı en büyük değerlerden biri de devlet marşımızdır. Onun bestelediği Azerbaycan Cumhuriyeti’nin İstiklal Marşı, bugün de milli birliğimizin, bağımsızlığımızın ve devletçiliğimizin sembolü olarak yankılanıyor. Üzeyir bey, müzik diliyle milli kimliği dünyaya tanıtmış ve Azerbaycan’ı kültür haritasında hak ettiği yere çıkarmıştır.
Üzeyir Hacıbeyli’nin eserleri bugün de yaşamaktadır. Operetleri sahnelerde oynanmakta, müzik bilimine dair görüşleri genç bestecilere ve araştırmacılara yol göstermektedir. Bakü Müzik Akademisi’nin onun adını taşıması da tesadüf değildir. Bu bilim ve sanat ocağı, Üzeyir beyin fikirlerinin yaşadığını ve yeni nesillere aktarıldığını göstermektedir.
Üzeyir Hacıbeyli yalnızca bir besteci değildi. O, halkının milli kimliğini müzik diliyle ifade eden, Doğu’da yeni bir kültür döneminin temelini atan bir dâhiydi. Onun hayatı ve sanatı, halka hizmetin, sanata bağlılığın ve milli ideallere sadakatin en güzel örneğidir. 18 Eylül’de biz sadece büyük bir bestecinin doğum gününü kutlamıyoruz, aynı zamanda müziği halkın kaderiyle birleştiren büyük bir şahsiyeti derin saygıyla anıyoruz.
Вернуться назад